Propozime të AIS për hartimin e Plan Veprimit të Shqipërisë për OGP 2016 – 2018
Organizata AIS si organizatë promotorë e të dhënave të hapura dhe transparente, njëkohësisht e angazhuar si anëtare e koalicionit për Partneritetin e Qeverisjes së Hapur OGP për Shqipërinë, për të tretën herë radhazi është bërë pjesë e konsultimeve me Qeverisë Shqiptare gjatë hartimit të Plan Veprimit për OGP. Me dëshirën për të kontribuar në përpjekjet për qeverisje të hapura si qeverisje të mira, AIS propozon disa angazhime për Qeverinë dhe Partnerët e saj, për tu bërë pjesë në Plan Veprimin për OGP për dy vitet e ardhshme 2016 – 2018:
Sugjerimi nr 1: Angazhim për Standarte Open Contracting. Publikim në formatin Open Data të kontratave publike.
Implementues Qeveritar: Këshilli i Ministrave; Ministria për Mardhënie me Parlamentin dhe Ministria e Zhvillimit Ekonomik
Partner Joqeveritar: AIS etj
Mbështetës të Mundshëm: Banka Botërore
Qeveria Shqiptare të angazhohet në përdorimin e standardeve Open Contracting. Ky është një trend aktual i përpjekjeve të shteteve dhe aktorëve të transparencës për informacion të hapur mbi kontratat publike dhe mënyrën se procedohet deri në finalizimin e tyre. Për këtë arsye Qeveria Shqiptare mund të konsiderojë parime të transparencës dhe aksesit publik gjatë hartimit të ligjit të ri për Prokurimet Publike. Ky ligj do të duhet të konsiderojë të detyrueshëm publikimin e çdo ekstrakti kontrate për Punë Publike, Furnizime me Mallra apo Shërbime, kontrata të PPP apo Koncensioneve, kontrata për Qiradhënie Publike, Shitje të Aseteve Publike apo Kontrata të Borxhit dhe Kredimarrjes Publike në nivel lokal dhe qendror. Po njësoj të detyrueshme për tu publikuar dhe aksesuar online duhet të përcaktohen edhe Kontratat e Dhurimit me palë institucione publike.
Regjistri Koncesionar që do të ndërtohet në bazë të Ligjit për Koncesione dhe PPP, si dhe VKM-së të konsiderohet për tu realizuar në një format Open Data. Kjo duke garantuar
të dhëna të sekretit tregtar apo intelektual.
Sugjerim Nr. 2: Buxhet i Njësive të Qeverisjes vendore sipas strukturës së të ardhurave.
Ministria e Çështjeve Vendore; Ministria e Financave
Partnerë mbështetës të Mundshëm: UNDP; Qeveria Zvicerane; USAID etj
Ligji për Financat e Pushtetit Vendorë të konsiderojë detyrimin ligjor të Qeverive Lokale për të publikuar sipas standardeve Open Spending, strukturën e të ardhurav e buxhetore. Ky angazhim mund të realizohet në bashkëpunim me sektorin jofitimprurës dhe me suport financiar të programeve për planifikim të pushteti vendor apo instrument të asistencës për çështje antikorrupsion (edhe instrumenti IPA). Në muajin Maj do të publikohet një model i Open Budget of Local Government realizuar në kuadër të PLGP program i USAID.
Sugjerim Nr. 3 Publikim i deklaratës vjetore të pasurisë për funksionarë të lartë
Koordinatori Kombëtar kundër Korrupsionit Ministria për Çështjet Vendore; Ministria e Drejtësisë
Partner sektori Joqeveritar: AIS; Shoqata e Gazetarëve për Drejtësi; BIRN Albania etj
Partner mbështetës: EU instrument IPA antikorrupsioni; USAID etj.
Kontrolli i Pasurisë dhe Konfliktit të Interesit është një moment interesant që lidhet edhe më çështje të zbatimit të ligjit për Dekriminalizimin, apo me Reformën në Sistemin e Drejtësisë. Në Shqipëri ekziston e drejta e publikut për akses informacioni mbi të ardhurat dhe pasuritë e deklaruara. Por ky akses është i kufizuar në vullnetin dhe performancën e palëve monitoruese dhe institucionit që zotëron databazën (Inspektoriati). Aktualisht vende të ndryshme zbatojnë opsionin e aksesit dhe kontrollit të cilësuar (të shtuar) tek ky informacion. Me fjalë të thjeshta deklarata e të zgjedhurit dhe funksionarit të lartë është e publikuar online. Kjo do të duhej të fillonte së pari me Gjyqtarë dhe Përfaqësues të Sistemit të Drejtësisë të cilët janë dyfish subjekt i kontrollit të konfliktit të interesit. 1. sikurse çdo zyrtar i lartë (ligji për ILDKP) dhe 2. rasti i shqyrtimit të çështjeve gjyqësore rregulluar nga Kodi i Procedurave. Psh një gjyqtar nuk mund të gjykojë një palë në proces, nëse e njëjta palë është punëdhënës i një familjari të gjyqtarit, apo palë shitblerëse në një kontratë ku angazhohet Gjyqtari dhe rrethi familjar. Duke pasur akses tek deklarata e interesave pala tjetër në proces ka më shumë informacion nëse interesat e tij manipulohen për shkak të konfliktit të interesit me palë gjyqtarin.
Në përfundim organizata jonë mirëpret diskutime, dëgjesa, koordimin dhe angazhim të përbashkët me qëllim rezultate konkrete për qeverisje të hapur dhe transparente.
