Katër vjet pas Tërmetit. Qeveria nuk ka rezultate konkrete për Zbutjen e Pasojave. Probleme me Buxhetin, tendera korruptiv dhe raste të rënda abuzimi

Katër vjet pas Tërmetit të 26 nëntor 2019 dhe Pasojave të rënda të tij në jetë njerëzish, banesa dhe infrastrukturë, organziata AIS konstaton që Shteti dhe Qeveria Shqiptare nuk bëjnë dot një inventar ku jemi me përballimin dhe rehabilitimit e pasojave.

Nëntor 2023 mungon një Raport i Qartë mbi:

• numrin e familjeve të strehuara përmes Programit të Rindërtimit
• Veprave publike të rindërtuara,
• Familjeve të trajtuara me grante individuale,
• Ecurisë në rikonstruksion për këto raste apo
• veprave publike të përfunduara.

Po njësoj AIS / Open Data Albania konstaton se Disiplina Buxhetore për Financimin e këtij Projekti është proces i munguar ku asnjë e dhënë Planifikimi, Grantimi, Kontraktimi, Alokimi dhe Realizimi nuk rakordon.

Qeveria dhe asnjë nga 11 Bashkitë e dëmtuara nuk garanton afat për Finalizim të Programit të Rindërtimit pas Pasojave të Tërmetit.

Organizata AIS njohur si Open Data Albania ka monitoruar me kujdes dhe ka sensibilizuar mbi Problematika të këtij Programi. Po njësoj është litiguar kundër ligjit klientelist e në kundërshtim me të drejtat kushtetuesen, Ligj special përmes të cilit u caktuan Bizneset Kontraktore në rindërtim.

4 vjet pas Tërmetit dhe njoftimit të Programit po ndajmë me ju disa gjetje dhe evidenca mbi keqqeverisjen e Programit të Rindërtimit dhe konkretisht:

• me 17 shkurt 2020 Qeveria Shqiptare prezantoi në Konferencën e Donatorëve në Bruksel të mbajtur nga Komisioni Europian, nevojën për Ndihmë për Programin e Rindërtimit pas tërmetit me Kosto mbi 1 miliard Euro.
• Në këtë konferencë Donatorët dhe shtete Mike duke u bazuar në Kërkesat financiare për rikuperim premtuan ndihmë dhe kreditim për Shqipërinë si Shtet i Dëmtuar nga Tërmeti në vlerën 1.15 miliardë euro ose rreth 140 miliarde Lekë. Analiza

 

• Në vitin e katërt buxhetor të këtij programi  2023 AIS / Open Data Albania konstaton se Buxheti i Shtetit ka realizuar konsoliduar deri mars 2023 vetëm 75 miliard lekë (2022 janë16.6 miliard, 2021 janë 29.5, në 2022 28,9 dhe në 2023 vetëm 5 miliard Lekë).
• Absurdi qëndron që ndërkohë përmes 11 bashkive dhe Fondit Shqiptar për Zhvillim Qeveria ka njoftuar Prokurime Publike dhe Fitues për 856 tendera me fond limit total 96.65 miliard lekë ku me lidhje kontrate rezultojnë 84.69 miliard lekë.
• Diferenca në Rakordim bëhet më e thellë duke analizuar se veç Prokurimeve Publike, Programi i Rindërtimit ka shpërndarë me grante individuale 11.5 miliard lekë.
• Grant Individual plus Prokurim Publik kërkojnë rreth 108.15 miliard, ndërsa Buxheti i Shtetit pa detajuar veprat dhe objektet këtij Programi i jep vetëm 75 miliard. Viti 2024 planifikon edhe 7 miliard të tjera. Diferenca mbetet ende dhe asnjë nga Ministrat e Financës që kanë ushtruar detyrën në këtë periudhë nuk ka bërë shpjegime në Parlament për Mos-Rakordime të tilla Buxhetore. Link

 

 

• Ligji Korruptiv për Rindërtimin. AIS ka kërkuar më herët nga Gjykata Kushtetuese të shfuqizojë Aktin Normativ të dhjetor 2019 përmes të cilit Qeveria vendosi të bëj Buxhetim jo të detajuar të Investimeve dhe Kontraktimeve për programin e Rindërtimit. Ligji krijonte procedura të ndryshme nga Legjislacioni për Prokurimin Publik dhe vendoste kontraktime me Procedurë të Limituar, afate të shkurtuara dhe ofertime në tavolinë (jashtë sistemit elektronik të tenderimit). Për AIS ky ligj kufizon liritë ekonomike si liri kushtetuese dhe e bën procesin Klientelist.
• Padisë në Gjykatë Kushtetuese, të përgatitur nga AIS ju bashkuan edhe 28 deputet Opozitar por Gjykata Kushtetuese në periudhën 2021 – 2022 nuk funksiononte me trupë të plotë gjyqësore. Nga 7 gjyqtarë, 4 shumica Votuan për shfuqizim të Ligjit Korruptiv. Për të shfuqizuar një Ligj në Gjykatë Kushtetuese kërkohen të paktën 5 gjyqtarë të dakordësuar. Më gjatë lexo Constitutional Control over Corrupt Laws, Vacancies of several years in the Constitutional Court bring Serious Consequences for the Prevention of Corruption by Law – Albanian Institute of Science (ais.al)
• Në vigjilje të zgjedhjeve të 2021 Prokurimet Publike u thelluan me Procedura Problematike të limituara dhe jashtë sistemit elektronik ku theks kishte Kontraktimi për Programin e Rindërtimit.

 

 

• Grantet Individuale për Rindërtimin ju dhanë përmes Thesarit të Shtetit, Individëve që kishin dëme te lehta në Banesat e tyre. Vendimmarrjet për shpërndarje dhe pagesat përmes Transaksione thesari u bënë në mënyrë të spikatur në data zgjedhore sidomos në Prill 2021 . AIS vuri në dijeni KQZ për këtë Keqpërdorim të Fondeve Publike në periudhë elektorale. Hetimi administrativ i Kryetarit të Komisionit Zgjedhor dhe KAS nuk referoi qartë nevojë për hetim dhe ndëshkim për raste të tilla. Lexo më shumë

 

 

• Analiza e Pagesa Thesari nga Open Data Albania konstaton që në muaj zgjedhorë janë bërë 40 % më shumë pagesa se në muaj të zakonshëm për Përfitues të Granteve Individuale Programi i rindërtimit.

 

 

• Pasoja të keq menaxhimit. Përqendrimi i Fondeve në Pak Biznese. 42 % e vlerës së kontraktuar është përfituar nga 30 Subjekte Vendase.

 

 

• Në krye të bizneseve fituese qëndrojnë Shoqëri të Themeluara nga Funksionar Politik në Pushtet

 

 

• Mes kompanive kontraktorë ja dolën të penetrojnë edhe Biznese me probleme dhe me zotërues në kërkim ndërkombëtar për trafik lëndësh narkotike

 

 

AIS Open Data Albania shpreh shqetësim për mungesë serioziteti me transparencën financiare të Programit të Rindërtimit pas Tërmetit dhe mbi nevojë e një rregullimi ligjor më të drejtë për trajtimin e rasteve të emergjencave dhe programeve të zbatimit të nevojave pas Fatkeqësive Natyrore.

 

Databaza për Bashki Rindërtimi dhe Fondi Shqiptar për Zhvillim FSHZH janë produkt për transparencë Krijuar nga AIS / Open Data Albania