Parlamenti po voton Kontrata Koncesionare PPP në Gjendje Fatkeqësi Natyrore

/in , , /by

Deputetët e Kuvendit do të votojnë gjatë gjendjes së jashtëzakonshme të fatkeqësisë natyrore për shkak të COVID-19, konkretisht në seancën  parlamentare të  datës 30 Prill një Ligj për Miratim të Ndryshimit, Shtesës Koncesionare të Portit Porto Romano Durrës.

Kjo vendimmarrje Politike e Këshillit të Ministrave dhe Parlamentit, në opinionin tonë bëhet në kundërshtim të Ligjit për Koncesionet dhe Partneritetet Publike dhe Private Nr 125/2013 konkretisht neni 33 Rregullat për Dhënien e Punëve dhe Shërbimeve shtesë për Konsulencat Partneritetet PP, ku shtesa të objektit koncesionar duhet të bëhen vetëm në disa kushte specifike që lidhen me nevojën për kryerjen e punës apo shërbimit të parashikuar  në kontratën ekzistuese. Në asnjë rast nuk lejohet negocim dhe vendimmarrje politike për shtesa dhe zgjerime të objektit koncesionar jashtë procedurës së prokurimit duke shtuar të drejtat  dhe përfitimet e koncesionarit.

Në qershor 2015 Qeveria Shqiptare dha në koncesion të formës BOT (ndërtim, operim dhe transferim i të drejtës së pronësisë dhe operimit) të Porto Romano në Durrës për të bërë përpunimin e mjeteve lundruese që transportojnë hidrokarbure të madhësisë mbi 20 mijë ton, ku koncesionari mund të përpunojë anije që transportojnë hidrokarbure me zhytje mbi tetë metra. Shoqëria Koncesionare Porti MBM http://www.opencorporates.al/sq/nuis/L51621501S atëherë zotërohej nga Adriatic Petrolium Platform ltd me 97% të kapitalit dhe Salillari shpk ; ATEC srl dhe Mampaey Offshore Industies BV me nga 1% secila.

Në shkurt 2019 ndryshoi përmes dhurimeve dhe blerjeve të kuotave struktura e zotëruesve ku në përfundim Salillari zotëron 3% të totalit të kapitalit ndërsa Adriatic Bay Investment Group shpk zotëron 97% të kapitalit. Kjo e fundit është një shoqëri paketën kontrolluese të të cilës e zotëron shoqëria Kastrati Grup http://www.opencorporates.al/sq/nipt/k21711502v  shoqëri tregtare me objekt edhe import eksport për hidrokarbure.

Në datën 24 shkurt 2020 Koncesionari i bën kërkesë Qeverisë të ndryshojë objektin duke e zgjeruar nga Përpunim i mjeteve lundruese që transportojnë hidro karbure në përpunim i mjeteve të transportit të mallrave të tjera. Kjo shtesë e Objektit Koncesionar është pranuar nga Qeveria Brenda pak ditësh dhe në datën 31 mars është lidhur kontrata shtesë e koncesionit, në emër të qeverise shqiptare përmes Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë. Kjo shtesë kontrate ka kaluar edhe në Komisionin e Ekonomisë në Kuvend dhe pritet të votohet në sesionin parlamentat të të enjtes datë 30 maj. Një ndryshim i tillë në Objektin Koncesionar sjell efekte sa i takon transportit detar të mallrave në vend dhe rajon.

Dokumente të Këtij Koncensioni përfshi Projekt Ligjin, dhe Shtesën e Kontratës mund ti gjeni në pasaportën e këtij koncesioni tek Regjistri i Koncensioneve databaza Open Corporates Albania http://www.opencorporates.al/sq/nuis/L51621501S

Ndryshimi dhe shtimi i objektit koncesionar nuk është bërë me procedurë konkurruese por thjesht me vullnet politik. Po njësoj ndryshimi i objektit koncesionar nuk është shoqëruar me studime tregu, ndryshime tarifash koncesionare, ndryshime të vlerës së investimit, studime teknike apo konsultime dhe vlerësime te efekteve.

Mos respektimi kërkesave ligjore për Miratimin e kontratave koncesionare dhe për më keq me vendimmarrje politike dhe në kohë të një situate të gjendjes së fatkeqësisë natyrore është një papërgjegjshmëri politike e mazhorancës aktuale.

Kontratat Koncesionare dhe Partneritetet Publike e Private pritet të afektojnë fort ekonominë e vendit dhe financat publike në vitet që vijnë. Vendimmarrjet pa rregullim ligjor, arbitrare në emër të vendimmarrjes politike pa rregull prokurimi janë momente me risk të lartë për këtë sektor ekonomik.

Po këto dit Autoriteti Rrugor Shqiptar ka shpallur tenderin për Ndërtim Rruga Porto Romano Durrës me vlerë fond limit prej 669 384 858 (gjashtëqind e gjashtëdhjetë e nëntë milion e treqind e tetëdhjetë e katër mijë e tetëqind e pesëdhjetë e tetë) Lekë ekuivalent me 5.44 Milion Euro duke i dhënë prioritet këtij porti përmes fondit investime të buxhetit të shtetit për vitin 2020. http://openprocurement.al/en/arsh/view/id/116

Organizata AIS promotore e Open Data për Shqipërinë monitoron kontrata dhe tenderime publike. Puna jonë konsiston në mirë-strukturim të informacionit dhe dokumenteve të procesit të kontraktimit, si dhe krijimit të algoritmeve për vlerësim të riskut gjatë procedurës kontraktore.

Të tjera shënime dhe qëndrime mbi problematika të Kontraktimit Publik gjatë gjendjes së jashtëzakonshme janë publikuar në faqen e AIS: http://ais.al/new/en/

Rast Studimor – Prokurimi Publik

/in , , /by

Një aktivitet tjetër i projektit tonë “Improvement of Integrity of the Public Contractor. Legislation; Practice and Role of civic Actor” ishte përgatitja e dy rasteve studimore për dy kontrata të mëdha publike dhe prokurime. Objektivat e së parës janë Marrëveshja Koncesionare për financimin, projektimin, rinovimin, furnizimin, riorganizimin dhe funksionimin e koncesionarit PPP për ofrimin e shërbimeve laboratorike për spitalet, ato rajonale dhe komunale. Studimi i dytë i çështjes i referohet procedurës për blerjen e uniformave për Policinë e Shtetit për disa vite.

 

Objekti i rastit të parë studimor është procedura e koncesionit/ppp e realizuar nga Ministria e Shëndetësisë me objekt: “Për dhënien e Koncesionit/Partneritetit Publik Privat për ofrimin e shërbimit laboratorik të spitaleve universitare, rajonale dhe atyre bashkiake të Sarandës dhe Lushnjes”. Projekti i Laboratorëve daton nga muaji Tetor 2015 dhe është realizuar nga Ministria e Shëndetësisë. Qëllimi i realizimit të këtij Rasti Studimor është verifikimi i zbatimit të procedurave ligjore nga Autoriteti Kontraktues në hartimin e studimit të fizibilitetit, përzgjedhjen e projektit PPP si më të leverdisshëm ekonomikisht në raport me metodën tradicionale të prokurimit publik, hartimin e kritereve të kualifikimit, sigurimin e konkurueshmërisë së operatorëve e

 

Gjeni rastin studimor  Ketu (Shqip) dhe Ketu (Anglisht)

 

Objekti i rastit të dytë studimor është procedura e prokurimit me objekt: “Blerje dhe shpërndarje e uniformave dhe këpucëve të Policisë së Shtetit”. Qëllimi i realizimit të këtij Rasti Studimor është verifikimi i zbatimit të procedurave ligjore nga Autoriteti i ngarkuar për të zhvilluar procedurën e prokurimit në: hartimin e dokumentave standarde të tenderit, përzgjedhjen e llojit të procedurës së prokurimit, hartimin e kritereve të veçanta të kualifikimit, përcaktimin e kritereve të përzgjedhjes së operatorit ekonomik fitues të procedurës.

 

Gjej rastin studimor – Ketu (Shqip)

Blerje për Situatën Covid-19, Qeveria Shqiptare aplikon Kontrata Sekrete, i shmanget Pjesëmarrjes dhe Transparencës

/in , , /by

Organizata AIS promotore e Open Data Albania. vëren me shqetësim se Qeveria Shqiptare në mënyre antikushtetuese, në paligjmëri dhe pa asnjë nevojë të përligjur ka vendosur të konsiderojë Sekret kontraktimet dhe procedurat për blerje gjatë emergjencës së krijuar për shkak të Covid-19.

  • Përmes dy Vendimeve të Këshillit të Ministrave (VKM) konkretisht: VKM Nr. 203, datë 26.02.2020 “Për procedurat që përdoren për Lidhjen e Kontratave që Diktohen nga Interesa Thelbësor të Shtetit” dhe Ndryshimeve të bëra me VKM nr. 242 datë 22.03.2020 “Për disa shtesa në Vendimin nr 203, Këshilli i Ministrave i barazon procedurat dhe kontraktimet për shkak të Covid-19 si  Kontraktime Sekrete.
  • Kjo VKM është në kundërshtim me Kushtetutën. Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë në nenin 118 pika 2 të parashikon se: “Ligji duhet të autorizojë nxjerrjen e akteve nënligjore, të përcaktojë organin kompetent, çështjet që duhen rregulluar, si dhe parimet në bazë të të cilave nxirren këto akte”. Neni 6 i Ligjit të Prokurimit Publik (ku është mbështetur KM për nxjerrjen e kësaj VKM) nuk autorizon nxjerrjen e një Akti Normativ të Veçantë për kontratat sekrete, kontratat që kërkojnë masa të veçanta sigurie dhe kontratat që diktohen nga interesa thelbësorë të shtetit. VKM nr. 203 nuk ka përcaktuar përkufizimin e gjendjes, rrethanave, apo rasteve kur kemi të bëjmë me “interesa thelbësorë të shtetit” por këto rrethana i ka lënë rast pas rasti në vlerësim të autoriteteve kontraktore; Pra e thënë shkurt, kushtet kur termi “interesa thelbësorë të shtetit” nuk ka gjetur një rregullim ligjor, ngelet një situatë abstrakte e pa përkufizuar dhe në vlerësimin subjektiv të çdo autoriteti duke rritur riskun për Arbitraritet.
  • Vendimet e Këshillit të Ministrave të sipërcituara krijojnë situata ku klienti përzgjidhet pa publikim dhe thirrje për shprehje interesi, çka bën të pamundur identifikimin dhe kërkimin për operator eficent. Në këtë kohë krize, mundësitë për furnizime janë të limituara dhe të karakterizuara nga ndryshime dinamike. Shumë po aplikojnë forma inovatore për të bërë gjurmim dhe evidentim në kohë sa më të shpejtë të furnitorëve Leader, të cilët garantojnë mallra në situatën së krijuar. Këta furnitor, Qeveritë nuk mund ti gjurmojnë duke komunikuar me një klient të vetëm pa lënë asnjë mundësi prezantimi dhe pjesëmarrje. Kjo përqasje cenon çdo Parim të Pjesëmarrjes dhe Konkurrencës.
  • Qeveria ka bërë një ndërhyrje të papërligjur sa kohë që Legjislacioni Shqiptar (Ligji nr. 9643/2016) ka të rregulluar mjaft mirë Procedurën e Negocimit dhe Procedurën e Kufizuar, çka do të ofronin blerje të shpejta, eficente dhe të dobishme pa qenë nevoja për veprime sekrete. Këto dy procedura të parashikuara në Legjislacionin kombëtar e garantojnë mundësinë për furnizime në situata emergjencash dhe fatkeqësish, duke krijuar garanci të Proporcionalitetit.
  • Nga ana tjetër të gjithë elementët e kontratës si objekti i blerjes; çmimi; karakteristikat dhe specifikat e mallit apo shërbimit që blihet, duke qenë sekret nuk i nënshtrohen Publikimit; Transparencës; Llogaridhënies me qëllim Besimin dhe Kontrollin Publik.
  • Shkelet Parimi i Qeverisjes së Hapur Transparente. Qeveria Shqiptare po shmang parimin e Qeverisjeve të Hapura (Open Government). Kjo në një moment që Legjislacionet e Reformuar në Sektorin e Kontraktimeve në disa vende evropiane dhe jo vetëm, kanë të sanksionuar në Ligj detyrimin që të Gjitha kontratat e Rasteve të Emergjencave duhet të publikohen të plota në formatin e Hapur (open data). Kujtojmë që Shqipëria që prej vitit 2009 është pjesë e Partneritetit Për Qeverisje të Hapura OGP duke ndërmarrë angazhime të veçanta në kontekstin e Sektorit të Prokurimeve, angazhime të paplotësuara.
  • Klasifikimi sekret për shkak të interesave thelbësore të shtetit i këtyre kontratave (procedurave), bie ndesh edhe me vetë Aktin Normativ të Qeverisë Për Shpalljen e Gjendjes së Fatkeqësisë Natyrore, akt ku nuk ka parashikim për kufizime të të Drejtës Kushtetuese për Informim (neni 23 Kushtetuta).

Organizata jonë konsideron këto veprime të Qeverisë si antikushtetues, jo ligjore, jo të përligjura  dhe në cenim të parimeve bazë të mirëqeverisjes që janë Llogaridhënia dhe Transparenca. Negocimi i Drejtpërdrejtë (neni 33 i Ligjit për Prokurimet) dhe Kërkesa sipas Procedurës së Kufizuar (neni  31 Ligji për Prokurimet) janë të mjaftueshme për të garantuar Kontraktime dhe Prokurime të shpejta, eficente, inteligjente dhe proporcionale me Interesat Thelbësore të Popullsisë së një Shteti.

AIS i bashkohet Rekomandimeve të Open Contracting Partnership për Qeveritë, rekomandime për Blerje në situatën e krijuar Covid-19, Blerje të Shpejta, Të zgjuara dhe Transparente (Open) https://www.open-contracting.org/what-is-open-contracting/covid19/