Duke pasur parasysh rëndësinë e sistemit gjyqësor në aspektin politik dhe institucional, transparenca dhe qasja e tij në reformat e informacionit merr një rëndësi të dorës së parë. Adoptimi nga organet qeverisëse të gjyqësorit të parimeve dhe detyrimeve ligjore për transparencë, mund të ketë një efekt pozitiv në aftësinë e tyre institucionale, duke rritur legjitimitetin e tyre, autoritetin e tyre kundrejt aktorëve të tjerë politikë dhe në marrëdhëniet e tyre me qytetarët.

Paraqitja e një informacioni të plotë i ndihmon qytetarët të njihen me performancën e vërtetë të gjykatave dhe gjyqtarëve, dhe në të njëjtën kohë të krijojnë mundësi për trupën akademike dhe organizmat joqeveritar që të analizojnë sfidat dhe të formulojnë propozime për reforma. institucionet gjyqësore.

Nga ana tjetër, aksesi i plotë në informacion dhe reformat e transparencës janë gjithashtu të rëndësishme pasi ato kontribuojnë në funksionimin e përmirësuar të pushtetit gjyqësor dhe në këtë mënyrë nxisin qeverisjen gjithëpërfshirëse. Për shembull, roli i Gjyqësorit në luftën kundër korrupsionit e pozicionon atë si një lojtar kryesor që mund të ndihmojë në përmirësimin e përdorimit të burimeve publike dhe cilësinë e politikave publike, dhe të ndikojë në mënyrën se si qytetarët perceptojnë institucionet e tyre qeverisë ekzekutive. Në të njëjtën kohë, në vendet në zhvillim, gjykatësit po ndërhyjnë me një frekuencë në rritje për të rregulluar ose zbutur dështimet e organeve të pushtetit ekzekutiv duke përmirësuar aksesin ndaj shëndetit, arsimit, shërbimeve publike dhe të drejtave të strehimit për grupet e cenueshme. Një gjyqësor me një legjitimitet më të madh do të pozicionohet më mirë për të ndërhyrë në këto çështje.

Duhet të merret në konsideratë gjithashtu se Gjyqësori është një aktor kryesor për konsolidimin e Sundimit të Ligjit. Rëndësia e rolit të tij reflektohet në indekse dhe metodologji të ndryshme të hartuara për të vlerësuar cilësinë e institucioneve publike. Duket se në Shqipëri ekziston një ndarje e rëndësishme midis shoqërisë dhe drejtësisë, e cila, midis arsyeve të tjera, shpjegohet me kulturën e fshehtësisë dhe operativitetit që ka karakterizuar degën gjyqësore, mungesën e njohurive të popullatës në lidhje me funksionimin dhe administrimin e drejtësisë, si dhe një ndërhyrje e theksuar nga aktorët politike në punën e gjyqtarëve. Si rezultat, qytetarët kanë një mosbesim në rritje në lidhje me punën e gjyqësorit.

Informacioni që qytetarët marrin për punën e gjykatave dhe organeve të sistemit të drejtësisë vuan nga një deficit i dyfishtë: i cilësisë së dobët dhe — në disa raste — kompleksitet i lartë. Kjo situatë, e cila kontribuon në konsolidimin e hendekut ekzistues midis institucioneve gjyqësore dhe shoqërisë, është shkaktuar nga dy faktorë kryesorë. Nga njëra anë, ekziston një deficit i rëndë në media për sa i përket aftësisë së tyre për të raportuar se çfarë po ndodh në sistemin gjyqësor dhe organet qeverisëse të tij. Në shumë raste, gazetarëve u mungon trajnim adekuat për të mbuluar veprimtarinë e gjykatave dhe për t’i shpjeguar publikut çështjet juridike që ato adresojnë në një mënyrë të kuptueshme dhe të thjeshtë. Nga ana tjetër, gjykatat apo organet qeverisë të sistemit të drejtësisë bëjnë shumë pak përpjekje për të komunikuar çështjet që ato zgjidhin në një mënyrë të përshtatshme.

Përballë kësaj diagnoze, AIS ka ndërmarrë dhe zhvilluar këtë projekt për të adresuar problemin. Edhe nën këtë kontekst, zbatimi i transparencës dhe qasjes në reformat e informacionit nga KLGJ dhe KLP përpiqet të kontribuojë në kthimin e mungesës së besimit të përgjithësuar në institucionet gjyqësore, duke promovuar sa të jetë e mundur një afërsi më të madhe midis qytetarëve dhe sistemit të drejtësisë.

Ju lutem gjeni KËTU raportin e plotë