Shumë vende vuajnë mungesën e publikimit dhe transparencës të shpenzimeve elektorale. Vendet ish-komuniste, vende te karakterizuara nga demokraci të brishta apo që nuk njohin lirinë politike, kanë bërë detyrim ligjor tashmë publikimin e shpenzimeve elektorale. Gjithsesi, edhe pse në disa vende ligji është miratuar, ekzistojnë probleme të mëdha në ndërtimin e modeleve dhe mekanizmave për të siguruar informacion, transparencë dhe debat publik mbi shpenzimet elektorale.

Në këtë kontekst, Shqipëria vuan nga mungesa e transparencës të shpenzimeve elektorale. Kështu, në 2008 parlamenti shqiptar miratoi ligjin që detyron partitë politike të raportojnë financimet e tyre tek Komisioni Qëndror i Zgjedhjeve (Instituti ligjor që administron zgjedhjet)[1]. Edhe pse detyrim ligjor, tabelat e kontribuesve/financuesve te partive nuk publikohen. Nga ana tjetër, vetë Komisioni i sipërpërmendur publikon disa raporte të agreguara në formate të vështira për t’u lexuar dhe ku të dhënat nuk mund të përdoren (excel, PDF)[2].  Shpenzimet e partive politike asnjëhere nuk publikohen gjatë fushatave elektorale. Edhe në rastet kur këto të fundit bëhen publike në faqen zyrtare të Komisionit Qëndror të Zgjedhjeve, koha e publikimit është shume e vonshme, përgjithësisht 6 muaj pas zgjedhjeve në rastin më të mirë dhe deri në 2 vjet në rastin më të keq.  Mediat shqiptare nuk informohen në kohë mbi këto shpenzime që nga ana tjetër vë në pah mungesën e debatit publik dhe mos-informimin e qytetarëve mbi detyrimin ligjor të partive mbi publikimin e shpenzimeve elektorale.

Për të siguruar transparencë të shpenzimeve publike, Open Data Albania ka punuar në ndërtimin e mjeteve dhe grafikës të paraqitjes së Shpenzimeve Elektorale (2009 & 2011)[3] e cila u mundësua nga programuesit dhe dizajnerët e Institutit Shqiptar të Shkencës.  Deri tani, projekti është fokusuar në:

• Mbledhjen e informacionit mbi shpenzimet elektorale. Burimi i Informacionit: Ministria e Financave për pjesën e të ardhurave që mbulohet nga Buxheti i Shtetit, Tabelat në PDF të publikuara nga Komisioni Qëndror i Zgjedhjeve, informacione të mbledhura nga partitë politike dhe Raporte Auditi të publikuara nga kompanitë audituese.
• Të dhënat janë përpunuar dhe raportuar në formate të njëjta për të 55 partitë politike, të grupuara në kategori të ndryshme si për shembull: Të Ardhurat Totale, Shpenzimet Totale, Të Ardhurat sipas Burimit, Të Ardhurat sipas Donatorëve, Shpenzimet sipas Njësive Qeverisëse.
• Vizualizimin e të dhënave.
• Bashkëngjitjen/Vendosjen e të dhënave në katalogun e Open Data Albania i cili përfshin statistika të ekonomisë dhe shoqërisë shqiptare.
• Shpërndarjen e informacionit në media, forume, media sociale etj.
• Lajmërimin e publikimit të databazës në një konferencë për shtyp dhe inkurajimin e gazetarëve të mediave të ndryshme për të përdorur publikuar të dhënat e shpenzimeve elektorale[1].

Realizimi i kësaj ideje është tërësisht e re për vendin tonë. Asnjë paraqitja grafike deri më tani nuk ka ilustruar shpenzimet e subjekteve zgjedhore shqiptare. Përveç kësaj, duke marrë në konsideratë që financimi i partive politike në Shqipëri ka karakteristika të ndryshme krahasuar me vendet e tjera, mjetet grafike të përdorura janë krejtësisht të reja dhe përputhshme vetëm me vendet që kanë një sistem zgjedhor të ngjashëm me vendin tonë. Kjo mënyrë paraqitjeje ka të bëjë me ofrimin e një modeli transparent për të kuptuar se si subjektet zgjedhore shpenzojnë paratë e tyre, cilët janë donatorët e partive politike, cilët janë pikat më të ndjeshme të fushatave elektorale dhe cështje të tjera ngjashme.

[1]http://open.data.al/en/lajme/kat/kid/81/titulli/Shpenzime%20Elektorale%202011 & http://open.data.al/en/lajme/kat/kid/83/titulli/Shpenzime%20Elektorale%202009

[2] http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/782/Tema-Financimi-Wake-Up http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/767/Zgjedhjet-vendore-te-2011-partite-shpenzuan-2.6-milion-euro-

http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/764/Cilet-jane-doreleshuarit-e-zgjedhjeve-lokale-2011-shumat-ne-10-mije-dollare

http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/756/Fushata-zgjedhore-fillon-pa-transparence-financiare

http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/755/Open-Data-Fushata-zgjedhore-filloi-pa-transparence-financiare

http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/754/Partite-shqiptare-injorojne-thirrjet-per-transparence-te-financimeve

http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/753/Albania-Parties-Ignore-Call-For-Donor-Transparency

[3] Ligjin nr. 10.019, datë 29.12.2008 “Kodi zgjedhor i Republikës së Shqipërisë”.

[4] http://www.cec.org.al/images/stories/zgjedhje-vendore/2011/raportet_auditimi/partite_politike/19_PSD.pdf

Në ditët në vijim, instituti ynë do të botojë projektin e ri Academic’al.

Qëllimi i Academic´Al është të krijojë dhe pasurojë një rrjet akademik me kërkues shkencor në Shqipëri. Ky rrjet (network) do të funksionojë online. Koncepti për funksionimin e këtij rrjeti nuk është i kufizuar tek konteksti social i fjalës, por gjithashtu tek mundësitë e ofruara nga teknologjitë semantike të përdorura për zbatim. Aplikacioni do të bëjë të mundur zbulimin e aktivitetit kërkimor nëpërmjet disiplinave dhe institucioneve të ndryshme. Rezultatet dhe ecuria e kësaj iniciative  pritet të japin kontribut në ecurinë e komponentëve si vijon:

1. Prezantime të institucioneve kërkimore në Shqipëri.
2. Prezantime të kërkuesve shkencor, përfshi kërkues të rinj (sapo diplomuar në master shkencor).
3. Prezantim i rezultateve të një kërkimi shkencor, publikimeve apo raporteve.
4. Prezantimi i marrëdhënies institucion-kërkues shkencor, bashkëpunime ndërmjet kërkuesve shkencorë, kërkues-publikime, publikime-projekte, projekte-institucione.

Academic´Al do të ofrojë çdo informacion haptazi pa vendosur kufizime për një publik të gjerë (pa pagesë; pa detyrim për tu regjistruar; pa kufizim në kohë për vizibilitetin e materialit). Modulet që do të bëjnë të mundur këtë do të jenë të integruar në një website kryesor.

Profili i Kërkuesit Shkencor

Kërkuesit shkencor janë të mirëpritur të publikojnë tek Academica`Al Profilin e tyre të shkurtër me një foto (opsionale) dhe një përshkrim të thjesht me pak fjalë mbi:

–          emri dhe mbiemri i kërkuesit shkencor

–          edukimi i tij deri tek gradimi shkencor i mundshëm

–          institucioni/marrëdhënia e tij me një institucion shkencor ku ai atribuon (ose ka atribuar)

–          fusha e tij e ekspertizës apo veprimtarisë

–          punime shkencore të tij

–          publikime apo projekte shkencore të tij si titull (për publikimet apo projektet ku është autor apo ka angazhim).

Sipas dëshirës në këtë profil të shkurtër kërkuesi Shkencor është i mirëpritur të propozojë me link një ose dy web ku më gjerësisht gjendet informacion mbi profilin dhe kontributin e tij shkencor. Gjithçka do të duhet të jetë e kufizuar në 100 – 200 fjalë. Profili i kërkuesit shkencor preferohet të postohet në gjuhën angleze.

Profili i Institucionit Shkencor (Universitet / Qendër e Kërkimit Shkencor).

Ky profil prezanton institucione shkencore duke i dhënë më tej mundësi rrjetit akademik të prezantojë edhe lidhjet e kërkuesve dhe kërkimit shkencor me Institucionin. Profili i një institucioni shkencor duhet të përmbajë sa vijon:

–          Emërtesën e saktë të Institucionit dhe një status të tij.

–          Logo apo foto e Institucionit.

–          Datimin e Institucionit dhe një emërtesë të më hershme. P.sh Universiteti i Shkodrës më parë ishte Instituti i Shkodrës.

–          Nënndrarje të këtij institucioni. P.sh universiteti ka fakultetet, fakulteti ka departamente. Një institut kërkimor ka qendra që funksionojnë në varësi të tij etj.

–          Përmbajtje (1-3 fjali) që përshkruajnë qëllimin e funksionimit të këtij institucioni; atribute të tij në botën e shkencës dhe cilësi të veçanta të institucionit.

Gjithçka duhet të jetë e kufizuar në 150 – 250 fjalë. Profili i Institucionit Shkencor preferohet të postohet në gjuhën angleze.

Kërkimi shkencor – Publikimi tek Academic`Al

Pasi ka përcjellë një profil të tij kërkuesi apo institucioni shkencorë ka mundësinë të sjellë e të prezantojë për publikun edhe punime të mirëfillta. Ky kërkues mund të sjellë një apo më shumë punime, pa ndonjë kufizim numerik. Punimi shkencor mund të jetë edhe me bashkautorë. Në kontekstin e Publikimit ky mund të vijë i plotë por mund të propozohen sipas dëshirës së kërkuesit shkencore edhe prezantim i thjesht Abstraktit / Konkluzioneve / Rekomandimeve të këtij kërkimi shkencor. Artikuj shkencor konsiderohen gjithashtu punime. Forma e propozuar për publikim do të sugjerohej në programin world por nuk përjashtohen edhe publikime në PDF. Gjuha e publikimit mund të jetë gjuha shqipe ose gjuha angleze.

Në çdo rast publikimi duhet të shoqërohet me kujdesin e duhur për të mos munguar emri i autorit apo autorëve; titulli i tij; institucioni ku ky punim mund të jetë prezantuar.

Gjithashtu nëse më parë ky punim është publikuar në një revistë apo botim të veçantë sugjerohet që kjo e dhënë të reflektohet. Nuk ka kufizim mbi botim të mëhershëm të këtij punimi, më thjesht punimi shkencor mund të jetë i publikuar më parë.

Çfarë dobishmërie sjell prezantimi i Kërkuesve Shkencor në Academic´Al!

Academic´Al është rrejti i kërkimit shkencor shqiptar. Çdo kërkues shkencor apo institucion i shkencës shqiptare ka mundësi të prezantohet duke shfaqur në ambientin akademik apo tek publiku i gjerë fakte konkrete të kontributit të tij shkencore sipas disiplinave. Gjithashtu në Academic`Al kërkuesi shkencor prezanton punë e tij dhe arritjet duke fituar mundësi të krijojë kontaktet e duhura me qëllim dobishmëri të ndërsjellë. Kërkuesi shkencor bëhet pjesë e një rrjeti duke e përçuar punën dhe arritjet personale si pjesë e një kolane shkencore në nivel kombëtar e ndërkombëtar. Publikimi dhe vizibiliteti i profilit dhe punimeve shkencore forcon reputacionin shkencor sipas atributeve. Academic´Al me instrumentet e zbatimit ofron hapësirën ku teknologjia e re e informacionit krijon fuqinë për të prezantuar vetveten, e gjetur mundësi edhe më konkrete për bashkëpunim dhe intensifikim të kërkimit shkencor.

Ju mund të drejtoheni tek [email protected] për informacion apo kontakt të nevojshëm.

Ju faleminderit!