Publikime Janar 2024 Mbikëqyrjen e Financave Publike – Roli i Parlamentit, Institucioneve dhe Shoqërisë Civile

Ky dokument është realizuar nga Instituti Shqiptar i Shkencave (AIS) dhe Eksperti Autor në kuadër të Projektit “Rritja e përgjegjshmërisë së parlamentit ndaj shqetësimeve të qytetarëve”, një projekt i financuar nga Ambasada Britanike në Tiranë dhe zbatohet si konsorcium mes IDM në partneritet me Citizens Channel dhe AIS. Dokumenti është pjesë e aktiviteteve të organizatës AIS për Mbikëqyrjen e Financave Publike – Roli i Parlamentit, Institucioneve dhe Shoqërisë Civile.

Nëpërmjet prezantimit të Dokumenteve të Politikave, synimi ynë është të paraqesim gjetjet dhe rekomandimet për aspekte që lidhen me forcimin e rolit të Parlamentit, bashkëpunimin e tij me institucionet apo aktorë të tjerë civilë në përmirësimin e proceseve të hartimit, konsultimit dhe monitorimit të buxhetit shtetëror dhe financave publike.

Gjetjet, Konkluzionet dhe Rekomandimet janë të autorëve dhe nuk përfaqësojnë domosdoshmërish ato të Donatorit dhe Partnerëve.

Me shume per Eventin mund te gjini LINK

 

 

 

Debat dhe Dokument Politikash, Tema: Kontrolli Financiar i Korporatave me Zotërim Publik (Standarde Kapitull 32 Integrim EU)

Dokumentit te Politikave, hartuar nga AIS, u prezantua nga eksperte Profesore.Dr. Lindita Milo (Lati). Dokumenti analizon situatën në vend dhe parashtron gjetje dhe rekomandime mbi ecurinë. Ky dokument është formuluar si pjesë e projektit C1-EU-NPA që mbështetet nga Ambasada e Mbretërisë së Holandës në Tiranë.

Dokumenti i plotë në gjuhën shqipe dhe angleze.

Dokument Politikash – Kontrolli i integritetit të kontraktorëve publik: Praktika e BE-së dhe kontraktimi në kontekstin shqiptar

Shkurti Muaji i Angazhimit Civil për Integrimin Evropian, filloi me një event të Organizatës AIS, me titull  Kontrolli i Integritetit të Kontraktorëve Publik, praktikat EU dhe kontraktimi në Kontekstin Shqiptar, ku u prezantua edhe një  Dokument Politikash realizuar në kuadër të Projektit C1-EU-NPA. Në takim mori pjesë edhe shkëlqesia e tij ambasadori i Mbretërisë së Holandës në Tiranë zoti Reinout Vos.

Aranita Brahaj drejtore e Organizatës, theksoi se Shumë Kompani që kanë fituar statusin Kontraktor në Prokurime Publike; Investitor në Asete Shtetërore apo të Licensuar Publik në sektorë Strategjik, janë shoqëri me zotërues të paidentifikuar në vende të regjistrit Shell apo Offshore. Ky status sjell pikëpyetje mbi kontrollin e Integritetit dhe të këtyre Bizneseve që zbatojnë Kontrata me Asete Shtetërore dhe Para të Taksapaguesve Shqiptar.

Dokumenti i Politikave synon të analizojë Praktikën e Vendeve EU dhe të vlerësojë çka mungon dhe përkon me boshllëqe dhe nevoja për ndërhyrje në Legjislacionin dhe Praktikën Shqiptare. Në finale organizata prezantoi edhe rekomandime konkrete për ndryshime dhe shtesa  në Legjislacionin për Prokurimin Publik, dhe Ligjin për Deklarimin e Pronarit Përfundimtar.

Shiko Dokumentin e Politikave KETU

Konkluzionet dhe Rekomandimet u prezantuan në prani edhe të Përfaqësuesve të Parlamentit dhe Qeverisë. Zonja Klotilda Bushka Kryetare e Komisionit të Çështjeve Ligjore në Kuvend dhe zonja Jorida Tabaku kryetare e Komitetit Parlamentar për Integrimin, folën mbi gjetjet dhe propozimet për ndryshime ligjore të bëra nga Shoqëria Civile. Gjithashtu në event mori pjesë edhe drejtore e përgjithshme e Agjencisë së Prokurimeve Publike zonja Reida Kashta njëkohësisht përgjegjëse për bisedimet mbi Kapitullin Prokurimi Publik.

Ky Dokument Politikash dhe Eventi realizohen në kuadër të Projektit C1-EU-NPA “Përmirësimi i Debatit mbi Politikat dhe Llogaridhënien për të Përmbushur të Drejtat Themelore përmes krijimit të Platformës së Negociatave të Cluster 1, projekt me mbështetje të Ambasadës së Mbretërisë së Holandës dhe që po zbatohet nga katër organizata të Shoqërisë Civile AIS, CSDG, KSHH dhe ISP .

Dokumenti u Hartua nga AIS në bashkëpunim me ekspertin Eduard Halimi. Organizata AIS përveç kontributit përmes Dokumentit të Politikave dhe Rekomandimeve  është edhe promotore e databazave me të dhëna të hapura për gjurmim, transparencë dhe verifikim të kontratave dhe kontraktorëve publik, konkretisht përmes Open Corporates Albania dhe Open Procurement Albania.

Shiko agjenden KETU

Dokument Politikash Kontrolli Financiar dhe Rruga drejt Integrimit Evropian

Dokumenti i politikave me titull Kontrolli Financiar dhe Rruga drejt Integrimit Evropian është dokument i hartuar nga Organizata AIS / Open Data Albania si rezultat i  Projektit C1 – EU – NPA Përmirësimi i Debatit mbi Politikat dhe Llogaridhënien për të Përmbushur të Drejtat Bazike, përmes krijimit të Platformës së Negociatave të Cluster 1 Shqipëri. Projekti zbatohen nga katër organizata shqiptare CSDG, ISP, KSHH dhe AIS me mbështetje të Ambasadës së Mbretërisë së Holandës në Tiranë.

Shiko agjendën e eventit KËTU

Më poshtë po publikojmë:

  • Dokument Politikash Kontrolli Financiar dhe Rruga drejt Integrimit Evropian (PDF link)
  • Përmbledhje dhe konkluzione Kontrolli Financiar dhe Rruga drejt Integrimit Evropian (PDF link)
  • ANEKS 1 – Përmbledhje e progresit të bërë në zbatim të Planit Kombetar per Integrimin Evropian 2021 – 2023 _Kapitulli 32 (PDF link)
  • ANEKSI 2 – Lista e përditësuar e kuadrit ligjor vendas që mbulon Kapitullin 32 Kontrolli Financiar (PDF link)
  • ANEKS 3 – Raporti i Progresit për Shqipërinë – Vlerësimi ndër vite nga KE (PDF link)
  • ANEKS 4 – Vlerësimet, opinionet dhe rekomandimet e KE-së për Kapitullin 32 (PDF link)
  • ANEKS 5 – Objektivat dhe prioritetet e përcaktuara në PKIE 2021-2023 për Kapitullin 32 (PDF link)
  • ANEKS 6 – Objektivat dhe prioritetet e përcaktuara në KBFP 2021-2023 Kapitulli 32 (PDF link)
  • ANEKS 7 – Roli i Institucioneve Shqiptare në Planin Kombëtar të Integrimit Evropian (PDF link)
  • ANEKS 8 – Progres Raporti i KE – Krahasimi me vendet e rajonit (PDF link)

Gjetjet, Opinionet apo Rekomandimet e shprehura në këtë event përfaqësojnë këndvështrime të ekspertëve dhe organizatës AIS dhe nuk përkojnë me përgjegjësi të partnerëve apo mbështetësve të Projektit C1-EU-NPA.

H.E.Mr. Reinout Vos – Ambasador i Mbretërisë së Holandës në Shqipëri

 

Znj.Aranita Brahaj, drejtoreshë e AIS/ Open Data Albania

Prof. Lindita Lati Milo

 

Z. Eduart Shalsi, Kryetar i Komisionit Parlamentar për Ekonominë dhe Financën and Z. Arbi Agalliu anëtar i Komisionit Parlamentar për Ekonominë dhe Financën

Z. Eduart Gjokutaj, ALTAX

 

Z.Fran Brahimaj Drejtor i Financave Vendore, MFE

 

Znj. Oriada Tare

Znj. Anila Cili

Znj. Albana Gjinopulli

Pastrimi i Parave në Kontekstin e Amnistisë Fiskale dhe Penale, qëndrime të AIS, analizë dhe konkluzione

Organizata AIS ka analizuar me kujdes draft ligjin për “Për Amnistinë Fiskale dhe Penale të subjekteve që bëjnë deklarim vullnetar”, draft i iniciuar nga Ministria e Financave dhe Ministria e Drejtësisë dhe i prezantuar për Konsultim Publik nga Qeveria shqiptare më 23 qershor 2022. Afati për mendime dhe rekomandime i procesit të konsultimit të Ligjit është data 23 korrik 2022.
Në finale organizata mori në shqyrtim aspekte që lidhen me situatën aktuale dhe aspekte që lidhen me Amnistinë si: politika fiskale dhe administrimi; shkalla e informalitetit; lufta ndaj korrupsionit dhe rreziku i pastrimit të parave produkt i veprave penale. Po njësoj një Raport i veçantë analizoi çështje të harmonizimit të draftit me Legjislacionin Penal, duke testuar element të sigurisë juridike.
U hartuan dy dokumente të cilat u prezantuan në një takim të mbajtur në datën 19 Korrik me të ftuar dhe pjesëmarrës nga Institucionet e Angazhuara, Organizata Ndërkombëtar në vend, përfaqësues të Ambasadave të vendeve të Bashkimit Europian, Ekspert të Fushës dhe  Aktorë të Shoqërisë Civile dhe Medias.

Agjenda e eventit

Dy dokumetat e përgatitur përmbajnë veç analizës edhe konkluzione, rekomandime dhe alternativa afatshkurtra dhe afatgjata mbi çështje të Amnistisë Fiskale dhe Penale të iniciuar. Konkretisht :

  • Dokument Politikash: Pastrimi i Parave në Kontekstin e Amnistisë Fiskale dhe Penale (Shiko KËTU)
  • Raport Amnistia Fiskale Çështje dhe Problematika të Harmonizimit dhe Legjislacionin Penal (Shiko KËTU)

Dokumenti i Politikave dhe Raporti, prezantohen si pjesë e iniciativave të shoqërisë civile, që synojnë të japin kontributin e tyre në integrimin europian të vendit.

Analiza, Konkluzionet dhe Rekomandimet do ti Dërgohen Qeverisë Shqiptare, Kuvendit dhe palëve të përfshira në këtë proces si Mendime dhe Rekomandime zyrtare nga shoqëria civile.

Konkluzione, Rekomandime dhe Alternativa prezantuar data 19 korrik 2022 (Shiko KËTU)

Organizata AIS e promovuar si Open Data Albania do të vijojë të marrë pjesë në procese të konsultimit dhe diskutimit teknik të këtij Draft Ligji edhe në momentin që Draft Ligji do të shkojë në Kuvend. Kjo duke patur parasysh rëndësinë e procesit, aspektet e riskut, çështje të kornizës dhe harmonizimit të legjislacionit dhe mjaft detaje të tjera që lidhen me këtë Iniciativë të Mazhorancës Qeveritare.

Gjithashtu AIS ka përgatitur edhe një Raport Faktesh Analitike mbi Historikun e Amnistive Fiskale dhe deklarimeve Vullnetare të Pasurive në Shqipëri nga 2008 deri 2017.

Eventi me titull “Pastrimi i Parave në Kontekstin e  Amnistisë Fiskale dhe Penale” është hartuar nga Albanian Institute of Science AIS / Open Data Albania, në zbatim të projektit C1 – EU – NPAPërmirësimi i Debatit mbi Politikat dhe Llogaridhënien për të Përmbushur të Drejtat Bazike”, përmes krijimit të Platformës së Negociatave të Cluster1 Shqipëri. Projekti C1 – EU – NPA zbatohet nga katër organizata shqiptare: Center for the Study of Democracy and Governance CSDG, Instituti i Studimeve Politike ISP, Komiteti Shqiptar i Helsinkit KSHH dhe Albanian Institute of Science AIS, me mbështetje të Ambasadës së Mbretërisë së Holandës në Tiranë.

Gjetjet, Opinionet apo Rekomandimet e shprehura në këtë event përfaqësojnë këndvështrime të ekspertëve dhe organizatës AIS dhe nuk përkojnë me përgjegjësi të partnerëve apo mbështetësve të Projektit C1 – EU – NPA.

Aktiviteti “Pastrimi i parave në kuadër të Amnistisë Fiskale dhe Penale”, organizuar nga Albanian Institute of Science/Open Data Albania

Sh.T  Z. Reinout Vos – Ambasador i Holandës në Shqipëri, Prof. Dr. Petraq Milo – Ekspert i ekonomisë

Z.Alexis Hupin, Shef i seksionit të politikës dhe integrimit në BE, Delegacioni i BE-së në Shqipëri; Z.Karel urban, Ambasador i Republikës Ceke në Shqipëri; Z.Jonas Paul, Oficer Politik në Delegacionin e Bashkimit Evropian në Shqipëri

Sh.T  Z. Reinout Vos – Ambasador i Holandës në Shqipëri

Prof. Dr. Petraq Milo – Ekspert i ekonomisë

Z.Viktor Gumi – Ekspert ligjor pranë AIS

Znj. Monika Meça –  Drejtoreshë e Njësisë Ligjore të Koordinimit të Nismave Prioritare dhe Acquis, në Departamentin Rregullator dhe të Përputhshmërisë në Kryeministri

Znj. Elsonida Rama, Drejtoreshë e Drejtorisë  së të Drejtës Penale dhe Civile, Ministria e Drejtësisë

Z. Enio Jaço – Kryetari i Dhomës Amerikane të Tregtisë

Znj, Klotilda Bushka, Deputete e Partisë Socialiste, Kryetare e Komisionit të Ligjeve

Znj. Dhurata Çupi, Deputetete e Partisë Demokrative, Zv. kryetare e Komisionit të Ligjeve

Znj. Aranita Brahaj, Drejtoreshë e organizatës Albanian Institute of Science/Open Data Albania

Dokument Politikash Prokurimet Publike në Lupën e Integrimit Europan

Dokumenti i politikave me titull Prokurimet Publike në Lupën e Integrimit Evropian është dokument i hartuar nga Organizata AIS / Open Data Albania si rezultat i  Projektit C1 – EU – NPA Përmirësimi i Debatit mbi Politikat dhe Llogaridhënien për të Përmbushur të Drejtat Bazike, përmes krijimit të Platformës së Negociatave të Cluster 1 Shqipëri. Projekti zbatohen nga katër organizata shqiptare CSDG, ISP, KSHH dhe AIS me mbështetje të Ambasadës së Mbretërisë së Holandës në Tiranë.

Dokumenti i Politikave u Prezantua në datën 28 Shkurt në një tryezë me Pjesëmarrje nga Organizma dhe Institucione të angazhuara në procesin e Integrimit dhe në Procese që Lidhen me Prokurimet Publike.

Më poshtë po publikojmë:

  • Dokumenti i Politikeve Prokurimet Publike në Lupën e Integrimit Evropian (PDF link)
  • Përmbledhje dhe Konkluzione të Dokumentit të Politikave, Prokurimet Publike në Lupën e Integrimit Europan (PDF Link)
  • Agjenda e Eventit Prezantim i Policy Paper (PDF LINK)

Foto nga Eventi

Panelistët: Znj. Aranita Brahaj - Drejtore Ekzekutive e AIS/Open Data Albania; Z. Viktor Gumi - Ekspert Juridik, Autori i Dokumentit (AIS); Znj. Jorida Tabaku - Kryetare, Komisioni për Integrimin Evropian, Parlamenti; Z. Eduart Shalsi - Kryetar, Komisioni për Ekonominë dhe Financat, Parlamenti; Znj. Reida Kashta - Drejtore e Përgjithshme, Agjencia e Prokurimit Publik (APP)

Panelistët: Znj. Aranita Brahaj – Drejtore Ekzekutive e AIS/Open Data Albania; Z. Viktor Gumi – Ekspert Juridik, Autori i Dokumentit (AIS); Znj. Jorida Tabaku – Kryetare, Komisioni për Integrimin Evropian, Parlamenti; Z. Eduart Shalsi – Kryetar, Komisioni për Ekonominë dhe Financat, Parlamenti; Znj. Reida Kashta – Drejtore e Përgjithshme, Agjencia e Prokurimit Publik (APP)

SH.T.Z. Reinout Vos – Ambasador i Mbretërisë së Holandës në Shqipëri

Z. Alexis Hupin – Drejtures i Seksionit mbi Politikat dhe Integrimin Evropian në Delegacionin e BE në Shqipëri;

 

 

 

 

 

Z. Muharrem Cakaj – Ekspert Prokurimesh

 

Znj. Ledia Muço- Oficer Politikash në Delegacionin e BE në Shqipëri;

Znj. Kristina Voko – Drejtore BIRN Albania

Z. Neritan Sejamini – Kryredaktor Exit.al dhe Drejtor i Depertamentit te Informacionit EuroNews Albania

Znj. Valia Pentarvani – Këshilltare e Parë dhe Zëvëndës Ambasadore e Greqisë në Shqipëri, Z. Alexis Hupin – Drejtures i Seksionit mbi Politikat dhe Integrimin Evropian në Delegacionin e BE në Shqipëri; SH.T.Z. Reinout Vos – Ambasador i Mbretërisë së Holandës në Shqipëri;

Znj. Krisela Hackaj – Eksperte dhe Drejtore Ekzekutive e CDI Albania

 

Gjetjet, Opinionet apo Rekomandimet e shprehura në këtë event përfaqësojnë këndvështrime të ekspertëve dhe organizatës AIS dhe nuk përkojnë me përgjegjësi të partnerëve apo mbështetësve të Projektit C1-EU-NPA.

Dokumenti është përcjellë në formë Zyrtare tek Institucionet e Angazhuara dhe Palë të Interesuara në Proces.

AIS / Open Data Albania është organizatë joqeveritare lokale e themeluar në vitit 2011. Organizata ka krijuar databaza me të dhëna transparente mbi Prokurimet Publike në sektorët Shëndetësi; Koncesione; Qeverisje Lokale; Infrastrukturë Rrugore ; Ndërmarrje me Zotërim Publik; Fond Zhvillimi. Gjithashtu organizata aplikon instrumente të vlerësimit të riskut në kohë reale RedFlag dhe është autore e disa rasteve studimore mbi çështje të prokurimeve dhe Kontraktimeve Publike.

Rast Studimor – Prokurimi Publik

Një aktivitet tjetër i projektit tonë “Improvement of Integrity of the Public Contractor. Legislation; Practice and Role of civic Actor” ishte përgatitja e dy rasteve studimore për dy kontrata të mëdha publike dhe prokurime. Objektivat e së parës janë Marrëveshja Koncesionare për financimin, projektimin, rinovimin, furnizimin, riorganizimin dhe funksionimin e koncesionarit PPP për ofrimin e shërbimeve laboratorike për spitalet, ato rajonale dhe komunale. Studimi i dytë i çështjes i referohet procedurës për blerjen e uniformave për Policinë e Shtetit për disa vite.

 

Objekti i rastit të parë studimor është procedura e koncesionit/ppp e realizuar nga Ministria e Shëndetësisë me objekt: “Për dhënien e Koncesionit/Partneritetit Publik Privat për ofrimin e shërbimit laboratorik të spitaleve universitare, rajonale dhe atyre bashkiake të Sarandës dhe Lushnjes”. Projekti i Laboratorëve daton nga muaji Tetor 2015 dhe është realizuar nga Ministria e Shëndetësisë. Qëllimi i realizimit të këtij Rasti Studimor është verifikimi i zbatimit të procedurave ligjore nga Autoriteti Kontraktues në hartimin e studimit të fizibilitetit, përzgjedhjen e projektit PPP si më të leverdisshëm ekonomikisht në raport me metodën tradicionale të prokurimit publik, hartimin e kritereve të kualifikimit, sigurimin e konkurueshmërisë së operatorëve e

 

Gjeni rastin studimor  Ketu (Shqip) dhe Ketu (Anglisht)

 

Objekti i rastit të dytë studimor është procedura e prokurimit me objekt: “Blerje dhe shpërndarje e uniformave dhe këpucëve të Policisë së Shtetit”. Qëllimi i realizimit të këtij Rasti Studimor është verifikimi i zbatimit të procedurave ligjore nga Autoriteti i ngarkuar për të zhvilluar procedurën e prokurimit në: hartimin e dokumentave standarde të tenderit, përzgjedhjen e llojit të procedurës së prokurimit, hartimin e kritereve të veçanta të kualifikimit, përcaktimin e kritereve të përzgjedhjes së operatorit ekonomik fitues të procedurës.

 

Gjej rastin studimor – Ketu (Shqip)

Akses Info Drejtësi– RAPORT VLERËSIM PËRLEGJISLACIONIN DHE PRAKTIKËN PËR AKSESIN NË DOKUMENTET ZYRTARE TË INSTITUCIONEVE TË REJA TË DREJTËSISË KLGJ-së DHE KLP-së

Duke pasur parasysh rëndësinë e sistemit gjyqësor në aspektin politik dhe institucional, transparenca dhe qasja e tij në reformat e informacionit merr një rëndësi të dorës së parë. Adoptimi nga organet qeverisëse të gjyqësorit të parimeve dhe detyrimeve ligjore për transparencë, mund të ketë një efekt pozitiv në aftësinë e tyre institucionale, duke rritur legjitimitetin e tyre, autoritetin e tyre kundrejt aktorëve të tjerë politikë dhe në marrëdhëniet e tyre me qytetarët.

Paraqitja e një informacioni të plotë i ndihmon qytetarët të njihen me performancën e vërtetë të gjykatave dhe gjyqtarëve, dhe në të njëjtën kohë të krijojnë mundësi për trupën akademike dhe organizmat joqeveritar që të analizojnë sfidat dhe të formulojnë propozime për reforma. institucionet gjyqësore.

Nga ana tjetër, aksesi i plotë në informacion dhe reformat e transparencës janë gjithashtu të rëndësishme pasi ato kontribuojnë në funksionimin e përmirësuar të pushtetit gjyqësor dhe në këtë mënyrë nxisin qeverisjen gjithëpërfshirëse. Për shembull, roli i Gjyqësorit në luftën kundër korrupsionit e pozicionon atë si një lojtar kryesor që mund të ndihmojë në përmirësimin e përdorimit të burimeve publike dhe cilësinë e politikave publike, dhe të ndikojë në mënyrën se si qytetarët perceptojnë institucionet e tyre qeverisë ekzekutive. Në të njëjtën kohë, në vendet në zhvillim, gjykatësit po ndërhyjnë me një frekuencë në rritje për të rregulluar ose zbutur dështimet e organeve të pushtetit ekzekutiv duke përmirësuar aksesin ndaj shëndetit, arsimit, shërbimeve publike dhe të drejtave të strehimit për grupet e cenueshme. Një gjyqësor me një legjitimitet më të madh do të pozicionohet më mirë për të ndërhyrë në këto çështje.

Duhet të merret në konsideratë gjithashtu se Gjyqësori është një aktor kryesor për konsolidimin e Sundimit të Ligjit. Rëndësia e rolit të tij reflektohet në indekse dhe metodologji të ndryshme të hartuara për të vlerësuar cilësinë e institucioneve publike. Duket se në Shqipëri ekziston një ndarje e rëndësishme midis shoqërisë dhe drejtësisë, e cila, midis arsyeve të tjera, shpjegohet me kulturën e fshehtësisë dhe operativitetit që ka karakterizuar degën gjyqësore, mungesën e njohurive të popullatës në lidhje me funksionimin dhe administrimin e drejtësisë, si dhe një ndërhyrje e theksuar nga aktorët politike në punën e gjyqtarëve. Si rezultat, qytetarët kanë një mosbesim në rritje në lidhje me punën e gjyqësorit.

Informacioni që qytetarët marrin për punën e gjykatave dhe organeve të sistemit të drejtësisë vuan nga një deficit i dyfishtë: i cilësisë së dobët dhe — në disa raste — kompleksitet i lartë. Kjo situatë, e cila kontribuon në konsolidimin e hendekut ekzistues midis institucioneve gjyqësore dhe shoqërisë, është shkaktuar nga dy faktorë kryesorë. Nga njëra anë, ekziston një deficit i rëndë në media për sa i përket aftësisë së tyre për të raportuar se çfarë po ndodh në sistemin gjyqësor dhe organet qeverisëse të tij. Në shumë raste, gazetarëve u mungon trajnim adekuat për të mbuluar veprimtarinë e gjykatave dhe për t’i shpjeguar publikut çështjet juridike që ato adresojnë në një mënyrë të kuptueshme dhe të thjeshtë. Nga ana tjetër, gjykatat apo organet qeverisë të sistemit të drejtësisë bëjnë shumë pak përpjekje për të komunikuar çështjet që ato zgjidhin në një mënyrë të përshtatshme.

Përballë kësaj diagnoze, AIS ka ndërmarrë dhe zhvilluar këtë projekt për të adresuar problemin. Edhe nën këtë kontekst, zbatimi i transparencës dhe qasjes në reformat e informacionit nga KLGJ dhe KLP përpiqet të kontribuojë në kthimin e mungesës së besimit të përgjithësuar në institucionet gjyqësore, duke promovuar sa të jetë e mundur një afërsi më të madhe midis qytetarëve dhe sistemit të drejtësisë.

Ju lutem gjeni KËTU raportin e plotë

61 Bashki realizuan 26 084 tendera në mandatin katërvjeçar Korrik 2015 – Korrik 2019, të dhëna të mirëstrukturuara tek Open Procurement Albania

Ndërsa Kryebashkiakët po përfundojnë mandatin në krye të 61 Bashkive, mandat 2015 – 2019 si mandat i parë pas Reformës Administrative dhe Territoriale, publiku ka mundësi të aksesojë historikun e plotë të tenderave për këto 61 Bashki, shoqëritë publike në administrimin e tyre dhe  ndërmarrjet e vartësisë.  Kjo databazë në version të mirë strukturuar informacioni, me të dhëna për çdo tender, me të dhëna që shkarkohen edhe në formatin Open Data dhe me dokumenta të listuara është e mundur të aksesohet në Portalin Open Procurement Albania, kategoria Prokurime Publike Njësi të Qeverisjes Vendore http://prokurimetransparente.al/

Në krye të katër viteve histori tenderimesh nga 61 njësi të qeverisjes vendore, publiku mund të aplikojë filtra kërkimi duke bërë të mundur kërkim dhe listim të tenderave sipas Bashkive, Sipas Llojit të Kontratës apo sipas kompanisë fituese.

Në total deri tani për periudhën Korrik 2015 deri Korrik 2019 janë të afishuara 26 084 tendera të shpallur nga të cilët janë finalizuar me njoftim për shpallje fituesi 19 499 http://prokurimetransparente.al/sq/tender/list

Ndër këta tendera me vlerë mbi 100 milion lekë janë shpallur vetëm 215, ndër bashkitë që nuk kanë realizuar asnjë tender me vlerë mbi 100 milion lekë janë: Bulqiza, Fushë-Arrëz, Klos, Kolonjë, Kukës, Lezhë, Mallakastër, Mat, Përmet, Poliçan, Pustec dhe Selenicë http://prokurimetransparente.al/sq/tender/list/limit_fond/100%20infinit

Databaza është e ndërtuar dhe funksionon edhe me një algoritëm të markimit me RedFlag për tenderat procedura e të cilave ka risk për parregullsi dhe defekte të garës. Ky sistem markimi ka shënuar 2983 tendera si problematik me potencial për parregullsi të mundshme të konkurrencës në tenderim
http://prokurimetransparente.al/sq/index/redflag

Databaza ka informacion edhe për ankande të mbajtura nga Bashkitë si Njësi të qeverisjes vendore. Në katër vite përmes mbi 200 buletineve të Agjencisë së Prokurimeve Publike janë sistemuar dhe publikuar të dhëna për 441 Ankande nga Bashkitë http://prokurimetransparente.al/sq/auction/list

Në katër vite, pesë kompanitë që kanë fituar vlerën më të lartë të tenderave nga 61 bashkitë janë:

    1. Fusha shpk me total vlerë kontratash të lidhura prej  4 922 891 411 Lekë http://prokurimetransparente.al/sq/tender/list/corporate_id/J61922018S/

    2. GPG Company shpk me vlerë kontratash 2 005 352 859 Lekë http://prokurimetransparente.al/sq/tender/list/corporate_id/J64324443V

    3. Salillari ka fituar kontrata me vlerë 1 570 604 436 Lekë http://prokurimetransparente.al/sq/tender/list/corporate_id/J62903125G

    4. Alko IMPEX General Contruction
      http://prokurimetransparente.al/sq/tender/list/corporate_id/J62903125G

    5. Vëllezërit Hysa
      http://prokurimetransparente.al/sq/tender/list/corporate_id/K12911201C

Databaza do të vijojë të plotësohet me rezultate të tenderimeve të shpallura në muajt e parë të vitit për të cilat pranimi,  vlerësimi dhe finalizimi i ofertave vijon të bëhet. Gjithashtu listimi i tenderave do të vijojë edhe për mandatin e dytë të punës së bashkive.

 

Mbi zbatimin e projektit: Monitoring Conflict of Interest of Donors for the 2017 Electoral Campaign

Në zbatim të projektit Monitoring Conflict of Interest of Donors for the 2017 Electoral Campaign AIS ka bërë identifikimin e donatorëve të subjekteve elektorale në fushatën për zgjedhjet e përgjithshme 2017.

Identifikimi është bërë duke vlerësuar edhe interesa ekonomike të tyre, përfitime nga prokurime publike dhe përfitime nga pagesa buxhetore (transaksione thesari).

Gjithashtu është bërë ballafaqimi me listën e borxhmbajtësve kundrejt institucionit të tatim taksave për të vlerësuar nëse rast pas rasti kemi donator që janë subjekt borxhi kundrejt institucioneve shtetërore.

Në total gjatë raportimit financiar , kësaj radhe përmes raportimit elektronik në faqen web të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve janë raportuar 66 subjekte individ dhe shoqëri biznesi si donator partiak për vlera mbi 100 000 mijë lekë[1].

Ky raportim i bërë në faqen online është një zhvillim i ri në kontekstin e detyrimeve të subjekteve elektorale për raportim financiar të llogarive të fushatës. Subjektet elektorale i janë nënshkruar gjithashtu edhe auditimit financiar nga ekspert kontabël të pavarur të caktuar me short nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve. Në[2] tabelat e pasqyruara në raportet e auditimeve kontabël ka mjaft ndryshime të vlerave të burimeve dhe shpenzimeve po të krahasohen me ato të raportimit të vetë subjektit online. Kjo dëshmon dy element: a. Probleme me kapacitetet profesionale të financierëve të partive dhe b. Fiktivitet  në deklarim, mjaft të dhëna që mundojnë në raportim financiar janë evidentuar gjatë monitorimit dhe gjatë auditimit nga ekspertët kontabël përkatësisht gjatë dhe pas fushatës.

Raste Diskrete: Në 66 subjekte të evidentuara si donator spikasin: dy raste që shfaqen në kushte  të konflikt interesi sipas parashikimeve në nenin 89 të Kodit Elektoral përkatësisht.

Kodi Parashikon se: Ndalohet dhënia e fondeve nga një person juridik apo cdo aksionar i tij, nëse ndodhet në një nga kushtet e mëposhtme: a) ka përfituar fonde publike, kontrata publike apo koncesione në dy vitet e fundit me vlera mbi 10 milion lekë; b) ushtron veprimtari në fushën e medias; c) ka qenë partner me fonde publike në projekte të ndryshme; ç) ka detyrime monetare ndaj buxhetit të shtetit ose ndaj çdo institucioni publik. Ky detyrim nuk zbatohet nëse aksionari i zotëron këto aksione si rezultat i ofertës publike.

Ligji nuk parashikon disa situata të tjera të interesit në fonde, asete apo shërbime publike. Kështu nuk janë të parashikuara si konflikt interesi raste të përfitimeve nga programe të subvencionit publik; kreditimit të garantuar me fonde publike; përfitues në privatizime të aseteve publike; përfitues nga legalizime; përfitues nga programe publike në dobi të biznesit.

Për të kontrolluar raste të parashikuara në Ligj (neni n89 pika 2 e Kodit Zgjedhor), u ndërmorën këto hapa:

  • U evidentuan shoqëri biznesi ku donatorët individ rezultojnë zotërues (ortak dhe aksioner). Verifikimet u bënë përmes të dhënave të Qendrës Kombëtare të Biznesit.

  • U verifikua nëse këto subjekte donator apo të zotëruara nga donator individ kanë përfituar kontrata publike përmes tenderimit. Burim për verifikim databaza Open Procurement Albania dhe faqja zyrtare e Agjencisë së Prokurimeve Publike.

  • U verifikua nëse këto subjekte janë në listën e debitorëve ndaj drejtorisë së tatim taksave. Kjo listë është online në faqen e Drejtorisë së Përgjithshme të Tatim Taksave.

  • Për të verifikuar partneritet dhe përfitim të drejtë për drejtë në fonde publike, subjekteve ju bë kërkim në sistemin e pagesave të thesarit. Dhe kështu u bë verifikim vetëm për përfitues të drejtpërdrejt në fonde dhe jo përfituesve bashkë kontraktor ku subjekt i pagesës rezulton vetëm përfituesi lider dhe jo bashkëpërfituesit.

Vështirësi dhe mangësi në verifikim:

  • Të dhëna mbi Debitorët ndaj institucioneve publike. Këto u verifikuan vetëm përmes listës së tatim taksave dhe nuk kemi evidencë për forma të tjera të debive. Këto debi mund të ishin të tipit dëme kontraktore dhe jo vetëm; pagesa të vonuara të tarifave ekstra që nuk përkojnë me listën e tatimeve dhe taksave që mblidhen nga DPTT.

  • Po kështu edhe tenderat publik apo transaksionet e pagesave të thesarit, japin informacion dhe listojnë si përfitues vetëm partnerin apo kontraktonin kryesor, lider. Bashkëkontraktori apo bashkëpartneri megjithëse përfiton nuk listohet dhe përfiton duke u përfaqësuar në veprim nga kontraktori kryesor.

  • Një vështirësi tjetër është fjala “aksioner”. Kjo fjalë e përdorur në ligj e bën të interpretueshëm faktin nëse do të konsiderohen në konflikt edhe ortakët e kompanive. Në verifikim fjalën aksioner e kemi konsideruar për cdo lloj zotëruesi të pjesëve në kapital të një subjekti juridik ekonomik.

Nga verifikimi për donatorët drejtpërdrejt na rezulton:

  • Janë 66 donator në natyrë apo në para të deklaruar nga subjektet në plotësimin e raportit financiar, online për KQZ. Monitorimi është bërë për të 66 subjektet.

  • 64 rezultojnë persona individ ndërsa 2 rezultojnë person juridik.

  • Konkretisht person juridik janë K&H Law Firm shpk si Donatore në natyrë për subjektin Aleanca Popullore për Drejtësi dhe Linda 80 shpk si donatore në natyrë e partisë Bashkimi Demokristian Shqiptar.

  • Mes personave Juridik Linda 80 shpk rezulton në konflikt interesi sipas parashikimeve të Nenit 89 pika 3 / a. Kjo shoqëri nuk kemi dijeni nëse ka nënshkruar deklaratën për parandalim të konfliktit të interesit. Shoqëria ka fituar tendera dhe kontrata publike mbi këtë vlerë në një periudhën kohore të dy viteve të fundit. Konkretisht pasaporta[3] kjo shoqëri vetëm nga tendera me Bashki dhe institucione të sektorit shëndetësi ka kontrata: me institucione të pushtetit vendor total janë 17 kontrata, me 2 bashki dhe konkretisht me 12 autoritete kontraktore ku vlera është 81 400 902 lekë (tetëdhjetë e një milion e katërqind mijë e nëntëqind e dy) Lekë, ndërsa në sektorin shëndetësi janë fituar 5 kontrata me dy autoritete kontraktore, me një total vlere prej 5 324 516 (pesë milion e treqind e njëzet e katër mijë e pesëqind e gjashtëmbëdhjetë) Lekë. Në verifikim përmes transaksione thesari, shoqëria ka arkëtuar në dy vite (qershor 2015 deri qershor 2017) nga pagesa të thesarit  vlerën 144 460 120 (njëqind e dyzet e katër milion e katërqind e gjashtëdhjetë  mijë e njëqind e njëzet) Lekë. Pra shoqëria është në cilësinë e subjektit të parashikuar në kod zgjedhor si subjekt që nuk mund të jetë donator. Theksojmë që të dhënat për donator dhe donacione në raportin e auditimit nga ekspert të pavarur nuk reflektojnë fakte të vlerësimit ligjor të papajtueshmërisë sipas nenit 89 pika 3. Raporti nuk evidenton ekzistencën e Deklaratës të konfliktit të interesit, deklarim që është i detyrueshëm për nënshkrim nga subjekti dhurues dhe kërkim nga partia si subjekt elektoral.  Audituesi ka shënuar tek Raporti i Auditmit, tabela 2 të ardhurat, të dhënat për donatorin në natyrë duke na rikonfirmuar faktin e dhënë në raportimin financiar të vetë partisë.

  • Shoqëria tjetër K&H Law Firm shpk nuk  rezulton të ketë pagesa nga fonde publike, kontrata publike apo debi kundrejt drejtorisë së tatim taksave.

  • Gjithathshtu këto nuk rezultojnë në listën e debitorëve pranë DPTT.

Verifikim për persona juridik që zotërohen nga donatorët individ.

  • Nga 64 individ të deklaruar si donator (shuma mbi 100 mijë lekë) të partive politike, në fushatë zgjedhore. Emrat e këtyre 64 donatorëve na rezultojnë të lidhur me 42 subjekte të regjistruara si subjekte me NIPT.

  • Verifikimi nëse një emër i caktuar përkon me emrin në listën e donacionit rezultoi i vështirë pasi QKR referon pjesërisht identitetin e qartë të individit përmes numrit të identifikimit personal (karta e identitetit apo pasaporta).

  • Gjithsesi subjektet e referuara, pra subjektet me NIPT ku emri i një zotëruesi ishte i njëjtë (formimi emër dhe mbiemër) nuk na rezultuan të jenë fituese në tendera dhe përfituese në pagesa thesari. Kështu që kjo pengesë nuk kërkoi investigime më të thelluara.

  • Sa i takon të qenit debitor pranë institucioneve publike në një rast donatori E.S rezulton aksioner në një shoqëri e cila rezulton debitore në Listën e debitorëve të publikuar nga DPTT. E.S është aksioner me 5 % të totalit (50 nga 1000 aksione). Shoqëria aksionere me emrin Royal Farma dhe NIPT L01606005J, pasqyrohet në listën e DPTT përditësuar në mars 2018 si debitore që prej vitit 2014. Të dhënat janë marrë në dokumentin zyrtar: Lista e tatim paguesëve me barrë hipotekore dhe siguruese për shkak të detyrimeve tatimore të pashlyera. Ky subjekt evidentohet se ka detyrime të lidhura në 2014 dhe të papaguara. Çka evidenton faktin se donatori individ është në kontekstin e ndalimeve ligjore sipas Nenit 89 pika 3.

 

Donacione nga subjekte mediatike: Kontrolli për konfliktin e interesit sipas parashikimeve të nenit 89 pika b, rezulton një proces delikat pasi ndryshimet dhe rregullimet ligjore të bëra për Fushatën 2017, krijuan premisa për lëshim të kohës mediatike jo kundrejt pagesës. Ky rregullim ligjor që bie ndesh me Kodin Zgjedhor neni 89 pika 3/b , nen i cili parashikon ndalimin e dhënies së fondeve nga subjekte që ushtrojnë veprimtari në fushën e medias. Në raportimin financiar janë disa parti që kanë deklaruar minutash jo kundrejt pagesës, falas dhe duke e karakterizuar si dhurim.

Ky përshkrim herë jepet si dhurim e herë si faturë e papaguar.

Në çdo rast marrëdhënie e financimit për subjektet elektorale, nga subjektet mediatike duhen parë me kujdes nën kontekstin e rregullimeve ligjore të pritshme.

Funksionar Publik donator të subjekteve. Lista e donatorëve përfshin mjaft subjekte që janë në detyra të larta institucionale dhe publike mes tyre edhe presidenti aktual në detyrë, në kohën e zgjedhjeve i sapo votuar por jo nën betim.

AIS ka përgatitur edhe një draft për propozime në lidhje me një rregullim më eficent të Ligjit Zgjedhor sa i takon transparencës dhe monitorimit të konfliktit të interesit për rastin e donatorëve të partive politike subjekte zgjedhore.

Disa nga konkluzionet që përkojnë me analizën për rregullime më eficente të ligjit zgjedhor janë si më poshtë:

  1. Informim në kohë reale mbi donacione të fushatës (donacion në instrument monetar). Në fakt ky lloj rregullimi ka bazë në Kushtetutë neni 9 paragrafi i tretë; ku shprehimisht thuhet Burimet financiare të partive, si dhe shpenzimet e tyre bëhen kurdoherë publike. Ky rregullim ka qenë më herët edhe në Kod por është hequr me ndryshimet e bëra për nenin 90 paragrafi 1 kur dikur thuhej: Lista e personave që dhurojnë shuma jo më pak se 100 mijë lekë, si dhe vlera përkatëse duhet të bëhen kurdoherë publike. Por me ndryshimet e bëra me Ligjin nr 74.2012 datë 19. 07. 2012 kjo fjali është hequr duke krijuar regres në të drejtën për informacion publik mbi mbështetësit e një partie politike përmes donacioneve, edhe përpara datës së votimit.

  2. Të shmanget me parashikim të qartë ligjor, çdo marrëdhënie donacioni, subvencioni apo kreditim ndërmjet subjekteve elektorale dhe subjekteve mediatike. Neni që parashikon konfliktin e interesit,  neni 89 e përjashton subjektin që ushtron veprimtari mediatike apo është aksioner në një subjekt të tillë, nga e drejta për të qenë donator i një subjekti elektoral.  Dhe kjo është mjaft korrekte në respekt të parimit të pavarësisë së medias, dhe ndarjes së këtyre dy pushteteve. Nga ana tjetër Neni 84, paragrafi 6 i Kodit Zgjedhor krijon një burim financiar shtesë për partitë e rëndësishme politike. Media detyrohet me ligj të dhurojë një pjesë të minutave për partitë që kanë konsumuar një kohë të caktuar reklame kundrejt pagesës. Ky nen duhet shfuqizuar pasi: 1 krijon një marrëdhënie dhurimi kontradiktore me rregullimin e nenit 98; 2. krijon vështirësi në monitorim; 3. është përdorur në mënyrë arbitrare edhe në zgjedhje për pushtetin vendor ndërsa ligji e parashikon vetëm për zgjedhje të përgjithshme; 4. nuk jemi në situata ku partitë kanë mungesa dhe vështirësi në mbulim të kostove financiare të reklamës. Reklama politike është bërë tepër masive në emetime mediatike të fushatës, dhe do ishte mirë që të orientohet çdo subjekt politik drejt cilësisë së mesazhit dhe reklamës, dhe jo drejt sasisë.

Gjithashtu jemi në kontekste të tjera ku media edhe audovizive, nuk qëndron ngushtësisht në cilësinë e mediave të licencuara si media kombëtare. Ka formate të ndryshme të emetimit audioviziv bazuar në teknologjinë e re.

Po kaq i gabuar dhe kontradiktor do të konsiderohet edhe rregullimi për reklamën pa pagesë i bërë në ndryshimin e Ligjit për Partitë në Maj 2017. Ligj që bie ndesh me Kodin aktual.

Kodi i ri elektoral, do të duhet të respektojë në mënyrë shteruese ndalesën për pozicionin e donatorit për subjektet mediatike. Subjektet mediatike duhet të jenë palë të partive dhe subjekteve elektorale vetëm përmes kontratave tregtare të cilat do ishte mirë të ishin gjithashtu të aksesueshme nga publiku për rastin e kontraktimeve në fushatë zgjedhore. Po kështu duhet parë me kujdes edhe situata e faturave të papaguara dhe situatave debitore. Subjektet tregtare e kanë të drejtën e tyre të kërkimit të detyrimeve. Por kur subjekti debitor është një parti politike me pushtet, kërkimi i debive është një çështje e  mundshme intimidimi dhe influence. Për të mos lejuar situata të tilla ku borxhi kthehet në donacion, ligji zgjedhor duhet të parashikojë edhe ndërhyrje të KQZ gjatë shpërndarjes së fondit vjetor apo zgjedhor për partitë, duke i dhënë prioritet  në likuidim të detyrimeve të deklaruara si të njohura e të papaguara gjatë fushatës. I njëjti prioritet likuidimi me fondet publike duhet të jetë edhe për debitorë të palikujduar të fushatave që nuk janë subjekt mediatik.

  1. Rregullim më efikas i rasteve të parashikuara si konflikt interesi për donatorët. Të vendosen parashikime ligjore më të zgjeruara për parandalimin; deklarimin dhe kontrollin e konfliktit të interesit për Donatorët. Kodi Zgjedhor përmes nenit 89 parashikon disa situata të ndaluara. Ky nen kërkon rregullim dhe zgjerim të parashikimeve. Kështu fjala aksionar do ishte mirë të zëvendësohej me fjalën zotërues. Përveç parashikimit për kontrata dhe fonde publike të parashikohej si konflikt interesi edhe rasti i përfitimeve nga programe të subvencionit publik; kreditimit të garantuar me fonde publike; përfitues në privatizime të aseteve publike; përfitues nga legalizime; përfitues nga programe publike në dobi të biznesit. Etj.

  2. Parashikim ligjor i verifikimit administrativ për rastet në konflikt interesi. Do të ishte me vend që KQZ të kishte kompetencë për verifikim dhe hetim administrativ. Kjo përmes kërkesës për informacion pranë institucioneve publike në lidhje me respektimin e parashikimeve dhe ndalimeve si konflikt interesi. Verifikim pranë tatimeve mbi debitorët; pranë Agjencisë së Prokurimeve Publike mbi kontrata publike; pranë Regjistrit Koncesionar për kontratat koncensionare dhe kështu me radhë. Gjithashtu edhe sanksioni për donatorët në rast të deklarimit të rremë të mospasjes konflikt interesi është një sanksion që duhet të parashikohet në Kod.

 

[1] http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/2011/Lista-e-Donatoreve-per-fushaten-zgjedhore-2017-shume-mbi-100-mije-leke

[2] http://financial.cec.org.al/

[3] http://www.opencorporates.al/sq/nipt/k37513530u